Sexting, wat je als ouder moet weten?

Dit artikel heb ik geschreven in opdracht van Oudersvannu. Het is ook te lezen op www.oudersvannu.nl.

Tieners chatten en appen wat af. Dat kan over van alles gaan, maar het is niet altijd onschuldig, blijkt uit onderzoek. Het versturen van seksueel getinte berichten, foto’s en video’s (sexting) groeit. Hoe ga je daarmee om?

Wat is sexting?

Sexting is een samenvoeging van de woorden ‘sex’ en ‘texting’ en het komt neer op het verzenden en ontvangen van seksueel getinte tekstberichten en suggestieve (naakt)beelden. In de meeste gevallen is er vrijwillig voor geposeerd. De foto’s en filmpjes die in vertrouwen zijn verstuurd worden vaak doorgestuurd via mobiele telefoons en verspreid via internet.

Steeds vaker komen er verhalen in de media die te maken hebben met sexting. En je hoeft echt geen celebrity te zijn om je naaktfoto viraal te zien gaan op het internet.

Tieners zijn impulsief

Veel ouders maken zich zorgen omdat ze niet precies weten wat hun tiener uitspookt op zijn telefoon. Niet geheel onterecht. Tieners zijn vaak impulsief en willen er graag bij horen. Ze zijn hun seksualiteit aan het ontdekken en dagen elkaar uit. Iets wat volkomen normaal is; het hoort bij hun seksuele ontwikkeling.

Sexting is spannend, maar waar veel tieners niet bij stilstaan is dat het versturen van een sexy (naakt)foto of filmpje naar een vriend of vriendin veel ellende kan veroorzaken. Veel van deze opnames worden in verliefde toestand gemaakt. Maar als eenmaal op de send-knop is geklikt, is een foto of filmpje openbaar en voor iedereen toegankelijk. Het internet kent letterlijk geen grenzen.

Sexting is onuitwisbaar

Zolang de sexting-beelden binnen een gelijkwaardige relatie worden uitgewisseld, is er niet zoveel aan de hand. Het wordt pas een probleem als de ontvanger een expliciete foto of video doorstuurt naar klasgenoten of op een forum op internet plaatst. Wanneer iets eenmaal online staat, kan het je voor altijd blijven achtervolgen… Het is soms niet eens kwaad bedoeld, maar onnadenkendheid. De gevolgen zijn hoe dan ook groot. Denk aan (cyber)pesten, schaamte en angst voor chantage.

Risico’s

Het is normaal dat tieners experimenteren met seks en dus ook met sexting, maar er zijn een paar dingen om rekening mee te houden:

  • 88% van alle zelfgemaakte foto’s en video’s wordt online gedeeld. Wanneer iemand op internet aan de haal gaat met je foto’s, heb je er geen controle meer over.
  • Officieel is sexting strafbaar als het om minderjarigen gaat. Volgens het Wetboek van Strafrecht maak je kinderporno. Zowel de maker als de ontvanger van seksueel getinte foto’s en video’s kan vanaf twaalf jaar worden vervolgd voor het maken, bezitten en verspreiden van kinderporno. De wet houdt daarbij geen rekening met experimenteergedrag van jongeren.

Chantage na sexting

De pikante foto’s of filmpjes kunnen ook worden gebruikt als chantagemiddel, dat wordt ook wel sextortion genoemd. Een ex, of zelfs een onbekende, dreigt in dat geval de beelden rond te sturen als het slachtoffer geen seks (meer) wil. Vaak weerhouden angst en schaamte het slachtoffer ervan om hulp te zoeken. Want wat als je ouders of anderen die beelden te zien krijgen? En ook gedachten als: ‘ik heb het zelf zo ver laten komen, het is mijn eigen schuld,’ spelen mee.

Sextortion kan ook overgaan in grooming, wat betekent dat de afperser een afspraakje wil met het slachtoffer.

Is sexting verboden?

Sexting begint dus in de meeste gevallen onschuldig, als een vorm van experimenteren met seksuele gevoelens. In Nederland is het gedoogd als het met wederzijds goedvinden gebeurd. Maar officieel is het strafbaar als het om minderjarigen gaat. Veel tieners realiseren zich niet dat het bij wet verboden is. Volgens het Wetboek van Strafrecht gaat het om het maken of verspreiden van kinderporno en dat wordt gezien als een ernstig misdrijf. Zowel de maker als de ontvanger die tussen de 12 en 18 jaar oud is, kan worden vervolgd voor het maken, bezitten en verspreiden van kinderporno.

In 2019 wil het kabinet een wet voor wraakporno opstellen. Op dit moment kan de dader ervan alleen vervolgd worden als er bijvoorbeeld smaad of laster bij komt kijken. Lees verderop hoe dat zit.

Wat kun je als ouder doen?

Verbieden heeft niet veel zin, er samen over praten des te meer. Uit diverse studies is gebleken dat ouders hun kinderen vanaf een jaar of elf kunnen vertellen over de risico’s van sexting. Daarmee breng je ze niet op een idee, maar maak je ze juist sterker om de goede beslissingen te nemen als dat nodig is. Met tieners over seks praten is misschien niet makkelijk, maar wel cruciaal.

4 dingen die je met je tiener kunt bespreken:

  • Vertel je kind wat hij moet doen als hij op social media of via WhatsApp met naaktfoto’s in aanraking komt: verwijder de beelden en stuur ze niet door. Doe je dat toch, dan ben je niet alleen strafbaar, maar breng je degene die op de foto staat ook in grote moeilijkheden.
  • Maak je tiener duidelijk dat hij heel voorzichtig moet zijn met sexting. Doe het liever niet, en áls je al uit de kleren gaat, zorg dan dat je gezicht of andere duidelijke kenmerken buiten beeld blijven. Denk aan: een kettinkje, een typisch moedervlekje, of in geval van een filmpje: jouw stem.
  • Praat over grenzen aangeven. Vertel dat experimenteren met seks alleen fijn is als je je er allebei goed bij voelt. Chanteren of onder druk zetten heeft niks met liefde te maken. Leer je kind dat nee zeggen ook een optie is.
  • Druk je kind op het hart dat hij meteen naar je toekomt als het misgaat, ondanks de schaamte. Hoe sneller je reageert, hoe beter. De kans op verdere verspreiding wordt kleiner.

Tip: maak het niet te persoonlijk als je het gesprek aangaat. Praat over sexting in het algemeen, vanuit interesse, zonder oordeel. Stel je kind open vragen als:

  • ‘Ik las laatst dat een naaktfoto van een meisje werd rondgestuurd onder scholieren. Wat hoor jij daarover?’
  • ‘Wat gebeurt er met zo’n meisje op de foto?’
  • ‘Wie kan haar hulp bieden?’
  • ‘Wat is er nodig om het te laten stoppen?’

Niet alle tieners praten open met hun ouders of vragen hen om hulp. Dat hoeft niet erg te zijn, als ze weten dat ze ook goed terecht kunnen bij www.meldknop.nlwww.helpwanted.nl en www.dekindertelefoon.nl. Ook vrienden zijn een belangrijke hulpbron; ze spreken dezelfde taal en begrijpen elkaar goed.

Wat als het toch misgaat?

Wanneer jouw kind slachtoffer is geworden, zijn dit de stappen die je kunt ondernemen.

  1. Praat erover: Dat is een tip aan je kind zelf. Die boodschap moet jij als ouder eens in de zoveel tijd herhalen. Zeker als je zoon of dochter jonger is dan 18 jaar. Maak ook duidelijk dat als je kind het (nog) niet tegen je durft te vertellen, dat hij dan een andere volwassenen in vertrouwen moet nemen. Samen kan er dan naar een oplossing gezocht worden. Denk bijvoorbeeld aan de mentor op school, met name als degene die de compromitterende foto verspreid heeft naar dezelfde school gaat.
  2. Google je kind: Zoek de naam van je kind via Google en stel een Google Alert in. Als de foto ergens online staat, neem dan eerst een screenshot met de URL in beeld (dat is bewijsmateriaal) en neem daarna zo snel mogelijk contact op met die website. Vertel hoe oud je kind is en dat er geen toestemming voor de plaatsing ervan is gegeven. HelpWantedNL heeft hiervoor een aantal voorbeeld e-mails laten maken, die je kunt gebruiken. Je kunt de bewuste foto ook zoeken op internet via Tineye. Dan kun je controleren of de foto nog op andere plekken online staat. Vind je de foto ergens, onderneem dan dezelfde stappen als hierboven beschreven staat.
  3. Verzamel bewijs: Je hebt misschien de neiging om alle foto’s die je vind zo snel mogelijk te deleten, maar het is belangrijker om ze eerst op te slaan als ‘bewijs’ en daarna meteen actie te ondernemen. Hoe sneller alles in gang wordt gezet hoe kleiner de kans op (meer) verspreiding.
  4. Naar de politie: Als je weet dat er een naaktfoto van je kind verspreid is, kan dat onder ‘smaad’ vallen. Dat betekent dat het imago van je zoon of dochter wordt geschaad door de verspreiding ervan. Dat is strafbaar en daar kun je dus aangifte van doen. Ga daarvoor naar de politie in jouw woonplaats. Je krijgt eerst een ‘oriënterend gesprek’. Je hoort dan of je aangifte kunt doen en wat dit voor jou betekent. Een belangrijke tip voordat je aangifte gaat doen: neem zoveel mogelijk bewijs mee, denk aan:
    • Printjes van chatgesprekken,
    • Informatie over degene die het online heeft gezet (naam, leeftijd, woonplaats, e-mailadres, nickname),
    • de URL (de locatie) waar de foto of video staat.

Crafted with by Carlos & Brad